ปัญหา ฟันล่างคร่อมฟันบน (Underbite) เป็นภาวะที่ฟันล่างยื่นเหลื่อมออกมาอยู่ด้านหน้าฟันบนเมื่อสบฟัน อาจส่งผลให้ใบหน้าดูยื่น คางดูโด่ง หรือปากดูอูมผิดปกติ ไม่เพียงแต่ส่งผลต่อความสวยงามของรอยยิ้มและใบหน้าเท่านั้น แต่ยังอาจก่อให้เกิดปัญหาในการบดเคี้ยวอาหาร การพูด และปัญหาสุขภาพช่องปากอื่นๆ ตามมาได้อีกด้วย

คำถามที่พบบ่อยสำหรับผู้ที่มีภาวะนี้คือ "ฟันล่างคร่อมฟันบน แก้ได้ไหม?" และ "ต้องผ่าตัดหรือไม่?" คำตอบคือ สามารถแก้ไขได้ และในหลายกรณีอาจไม่จำเป็นต้องผ่าตัดเสมอไป บทความนี้จะเจาะลึกถึงสาเหตุ ทางเลือกในการรักษา และเมื่อไหร่ที่การผ่าตัดเป็นสิ่งจำเป็น

ฟันล่างคร่อมฟันบน (Underbite) คืออะไร? และเกิดจากอะไร?

ฟันล่างคร่อมฟันบน คือภาวะที่ฟันและ/หรือขากรรไกรล่างยื่นออกมาด้านหน้าฟันและ/หรือขากรรไกรบน ทำให้เมื่อสบฟันแล้ว ฟันล่างจะอยู่ด้านนอกหรือด้านหน้าฟันบน

สาเหตุของฟันล่างคร่อมฟันบนมีได้หลายประการ ดังนี้:

1. พันธุกรรม: เป็นสาเหตุที่พบบ่อยที่สุด หากคนในครอบครัวมีประวัติฟันล่างคร่อมฟันบน ก็มีโอกาสสูงที่บุตรหลานจะมีภาวะเดียวกัน
2. การเจริญเติบโตของขากรรไกรผิดปกติ:
3. ขากรรไกรล่างเจริญเติบโตมากเกินไป (Mandibular Prognathism): ทำให้ขากรรไกรล่างมีขนาดใหญ่และยื่นออกมาด้านหน้ามากเกินไป
4. ขากรรไกรบนเจริญเติบโตน้อยเกินไป (Maxillary Hypoplasia): ทำให้ขากรรไกรบนมีขนาดเล็กหรือพัฒนาไม่เต็มที่ ส่งผลให้ดูเหมือนว่าขากรรไกรล่างยื่นออกมา
5. ฟัน: การเรียงตัวของฟันที่ไม่เหมาะสม เช่น ฟันหน้าล่างเอียงไปด้านหน้า หรือฟันหน้าบนเอียงไปด้านหลัง
6. นิสัยบางอย่างในวัยเด็ก: เช่น การดูดนิ้วมือ การดันลิ้น หรือการใช้จุกนมหลอกเป็นเวลานาน อาจมีส่วนทำให้เกิดปัญหาได้ แต่ไม่เท่ากับปัจจัยทางพันธุกรรมหรือการเจริญเติบโตของกระดูก

ฟันล่างคร่อมฟันบน แก้ไขได้ไหม?

แก้ไขได้แน่นอน! การรักษาฟันล่างคร่อมฟันบนสามารถทำได้หลายวิธี ขึ้นอยู่กับอายุของผู้ป่วย ระดับความรุนแรงของปัญหา และสาเหตุหลักที่ทำให้เกิดภาวะนี้

1. การจัดฟันเพียงอย่างเดียว (Orthodontic Treatment Only)

วิธีนี้เหมาะสำหรับผู้ป่วยที่มี ปัญหาฟันล่างคร่อมฟันบนที่ไม่รุนแรง หรือมีสาเหตุหลักมาจาก การเรียงตัวของฟันที่ไม่เหมาะสม โดยที่โครงสร้างกระดูกขากรรไกรไม่ได้ผิดปกติมากนัก การจัดฟันจะช่วยปรับแนวฟันให้เข้าที่ และแก้ไขการสบฟันให้เหมาะสม

• ในเด็กและวัยรุ่น: สามารถใช้เครื่องมือจัดฟันที่ช่วยควบคุมหรือปรับทิศทางการเจริญเติบโตของขากรรไกรได้ เช่น เครื่องมือยืดกระดูกขากรรไกรบน (Palatal Expander) หรือเครื่องมือกระตุ้นการเจริญเติบโตของขากรรไกรบน (Facemask) ซึ่งมักให้ผลลัพธ์ที่ดีเยี่ยม เพราะกระดูกยังอยู่ในช่วงเจริญเติบโต
• ในผู้ใหญ่: หากปัญหาไม่รุนแรง สามารถใช้เครื่องมือจัดฟันแบบติดแน่น (โลหะ, เซรามิก) หรือการจัดฟันใส (Invisalign) เพื่อปรับแนวฟันให้เข้าที่ได้ แต่จะไม่สามารถแก้ไขความผิดปกติของโครงสร้างกระดูกขากรรไกรที่รุนแรงได้

ข้อดี: ไม่ต้องผ่าตัด, ใช้เวลารักษาไม่นานเท่าการผ่าตัด ข้อจำกัด: ใช้ได้กับปัญหาสบฟันที่เกิดจากฟันเป็นหลัก หรือโครงสร้างกระดูกผิดปกติเพียงเล็กน้อยเท่านั้น

2. การจัดฟันร่วมกับการผ่าตัดขากรรไกร (Orthognathic Surgery with Orthodontics)

วิธีนี้เรียกว่า "การจัดฟันร่วมกับการผ่าตัดขากรรไกร" หรือที่คนทั่วไปเรียกว่า "จัดฟันผ่าตัด" เป็นทางเลือกในการรักษาที่จำเป็นสำหรับผู้ป่วยที่มี ปัญหาฟันล่างคร่อมฟันบนที่เกิดจากความผิดปกติของโครงสร้างกระดูกขากรรไกรอย่างรุนแรง ไม่ว่าจะเป็นขากรรไกรล่างยื่นมากเกินไป หรือขากรรไกรบนเล็กเกินไป ซึ่งการจัดฟันเพียงอย่างเดียวไม่สามารถแก้ไขได้

ขั้นตอนการรักษาโดยทั่วไป:

• ขั้นที่ 1: จัดฟันก่อนผ่าตัด (Pre-surgical Orthodontics): ทันตแพทย์จัดฟันจะใช้เครื่องมือจัดฟันเพื่อปรับแนวฟันบนและล่างให้เข้าที่และอยู่ในตำแหน่งที่เหมาะสมกับโครงสร้างกระดูกขากรรไกรใหม่หลังการผ่าตัด ขั้นตอนนี้อาจใช้เวลา 1-2 ปี
• ขั้นที่ 2: การผ่าตัดขากรรไกร (Orthognathic Surgery): ศัลยแพทย์ช่องปากและแม็กซิลโลเฟเชียลจะทำการผ่าตัดปรับตำแหน่งของขากรรไกรล่างและ/หรือขากรรไกรบนให้ได้สัดส่วนที่ถูกต้องและเหมาะสมกับใบหน้า
• ขั้นที่ 3: จัดฟันหลังผ่าตัด (Post-surgical Orthodontics): หลังจากผ่าตัดและพักฟื้น ทันตแพทย์จัดฟันจะทำการปรับฟันอีกครั้งเพื่อให้ฟันสบกันได้อย่างสมบูรณ์และแม่นยำยิ่งขึ้น ขั้นตอนนี้ใช้เวลาไม่นานนัก
• ขั้นที่ 4: ใส่รีเทนเนอร์ (Retainer): หลังจากจัดฟันเสร็จสิ้น ผู้ป่วยจะต้องใส่รีเทนเนอร์เพื่อคงสภาพฟันและขากรรไกรไว้ในตำแหน่งที่ถูกต้อง

ข้อดี: ให้ผลลัพธ์ที่สมบูรณ์แบบทั้งในด้านการสบฟัน ความสวยงามของใบหน้า และการทำงานของระบบบดเคี้ยว ข้อจำกัด: เป็นการผ่าตัดใหญ่, มีระยะเวลาพักฟื้น, มีค่าใช้จ่ายสูงกว่าการจัดฟันเพียงอย่างเดียว

3. ทางเลือกอื่นๆ (กรณีไม่รุนแรงมาก หรือต้องการผลลัพธ์เร่งด่วน)

ในบางกรณีที่ฟันล่างคร่อมฟันบนเพียงเล็กน้อยและเกิดจากฟันเอียงเพียงไม่กี่ซี่ อาจพิจารณาวิธีอื่นได้ แต่จะไม่แก้ไขปัญหาโครงสร้างกระดูก:

• การอุดฟันด้วยคอมโพสิต หรือการทำวีเนียร์/ครอบฟัน: เพื่อปรับรูปร่างฟันให้ดูเหมือนว่าฟันสบกันดีขึ้น แต่วิธีนี้ไม่ได้แก้ไขปัญหาการสบฟันที่แท้จริง และไม่เหมาะกับกรณีที่มีความผิดปกติของโครงสร้างกระดูก

เมื่อไหร่ที่ต้องผ่าตัด?

การตัดสินใจว่าจำเป็นต้องผ่าตัดหรือไม่นั้น ขึ้นอยู่กับการวินิจฉัยของทันตแพทย์จัดฟันและศัลยแพทย์ช่องปาก โดยหลักการแล้ว การผ่าตัดมักจะแนะนำในกรณีที่:

• ปัญหาเกิดจากความผิดปกติของโครงสร้างกระดูกขากรรไกรอย่างชัดเจน: ซึ่งการจัดฟันเพียงอย่างเดียวไม่สามารถแก้ไขความสัมพันธ์ของขากรรไกรได้
• ความรุนแรงของฟันล่างคร่อมฟันบนอยู่ในระดับปานกลางถึงรุนแรง: ทำให้เกิดปัญหาในการบดเคี้ยว การพูด หรือส่งผลกระทบอย่างมากต่อความสวยงามของใบหน้า
• ผู้ป่วยอยู่ในวัยที่การเจริญเติบโตของกระดูกสิ้นสุดลงแล้ว: (โดยทั่วไปคือหลังอายุ 16-18 ปี) ทำให้ไม่สามารถใช้การจัดฟันเพื่อปรับทิศทางการเจริญเติบโตของกระดูกได้อีก

การวินิจฉัยที่แม่นยำ: ทันตแพทย์จะทำการตรวจช่องปาก ถ่ายภาพรังสีศีรษะด้านข้าง (Cephalometric X-ray), ภาพรังสี Panorama, CT Scan (ในบางกรณี) และการพิมพ์ปาก เพื่อวิเคราะห์ปัญหาอย่างละเอียดและวางแผนการรักษาที่เหมาะสมที่สุด

สรุป

ปัญหา ฟันล่างคร่อมฟันบน สามารถแก้ไขได้ และผู้ป่วยมีทางเลือกในการรักษา ตั้งแต่การจัดฟันเพียงอย่างเดียว ไปจนถึงการจัดฟันร่วมกับการผ่าตัดขากรรไกร ซึ่งจะให้ผลลัพธ์ที่สมบูรณ์แบบและแก้ไขปัญหาที่ต้นเหตุ

หากคุณกำลังเผชิญกับภาวะฟันล่างคร่อมฟันบน และไม่มั่นใจว่าวิธีไหนเหมาะสมกับคุณที่สุด สิ่งสำคัญคือการปรึกษาทันตแพทย์จัดฟันเฉพาะทาง เพื่อรับการวินิจฉัยที่ถูกต้อง วางแผนการรักษาที่เหมาะสม และทำความเข้าใจถึงขั้นตอนและผลลัพธ์ที่คาดหวัง

อย่าปล่อยให้ปัญหานี้บั่นทอนความมั่นใจในการยิ้มและคุณภาพชีวิตของคุณอีกต่อไป ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญวันนี้ ที่เพ็ชราคลินิก เพื่อให้คุณกลับมายิ้มสวยและมั่นใจได้อย่างเต็มที่