จัดฟันร่วมกับการผ่าตัดขากรรไกร คืออะไร? ใครควรทำ และทำไมต้องทำร่วมกัน

การจัดฟันร่วมกับการผ่าตัดขากรรไกรคืออะไร?

การผ่าตัดขากรรไกร (Orthognathic Surgery) หรือที่เรียกเต็มว่า “การผ่าตัดขากรรไกรร่วมกับการจัดฟัน” เป็นวิธีรักษาความผิดปกติของโครงสร้างกระดูกขากรรไกรที่ไม่สามารถแก้ไขได้ด้วยการจัดฟันเพียงอย่างเดียว โดยจะมีการ จัดเรียงตำแหน่งของกระดูกขากรรไกรและฟันใหม่ เพื่อให้การสบฟันถูกต้องและช่วยปรับรูปหน้าให้สมดุลมากขึ้น

ทำไมต้องผ่าตัดขากรรไกรร่วมกับการจัดฟัน?

การผ่าตัดขากรรไกรไม่ได้เน้นเพียงเรื่องความสวยงามของใบหน้า แต่ยังช่วยแก้ไขปัญหาทางการแพทย์ เช่น:

• การสบฟันผิดปกติขั้นรุนแรง
• ฟันบนยื่น หรือฟันล่างยื่นมากจนบดเคี้ยวไม่ได้
• ขากรรไกรบน-ล่างไม่เท่ากัน
• พูดไม่ชัด ออกเสียงผิดเพี้ยน
• หายใจทางปากหรือนอนกรนเรื้อรัง
  
  

ใครบ้างที่ควรพิจารณาการผ่าตัดขากรรไกรร่วมกับจัดฟัน?

การผ่าตัดขากรรไกรร่วมกับการจัดฟัน (Orthognathic Surgery) เหมาะสำหรับผู้ที่มี ความผิดปกติของกระดูกขากรรไกร หรือ โครงสร้างใบหน้า ที่ไม่สามารถแก้ไขได้ด้วยการจัดฟันเพียงอย่างเดียว ซึ่งมักส่งผลต่อการสบฟัน การเคี้ยวอาหาร การพูด หรือแม้กระทั่งโครงหน้าโดยรวม

ผู้ที่ควรพิจารณาผ่าตัดขากรรไกรร่วมกับจัดฟัน ได้แก่

1. ผู้ที่มีฟันบนหรือฟันล่างยื่นมากผิดปกติ

• เช่น ฟันบนยื่นมาก (Overjet) หรือฟันล่างยื่นเกินไป (Underbite)
• สร้างความลำบากในการสบฟัน เคี้ยวอาหาร หรือทำให้ใบหน้าเสียสมดุล

2. ผู้ที่มีใบหน้าเบี้ยวจากโครงสร้างขากรรไกร

• ใบหน้าดูเอียงหรือไม่สมมาตรเมื่อมองจากด้านหน้า
• เกิดจากขากรรไกรบนและล่างเจริญไม่เท่ากัน

3. ผู้ที่มีการสบฟันผิดปกติขั้นรุนแรง

• สบฟันไม่สนิท (Open bite), สบฟันลึก (Deep bite), สบคร่อม (Crossbite)
• แก้ไขด้วยการจัดฟันเพียงอย่างเดียวไม่ได้ผล

4. ผู้ที่มีปัญหาในการพูดหรือออกเสียง

• เช่น ออกเสียงลำบาก หรือเสียงพูดไม่ชัด เนื่องจากตำแหน่งของฟันและขากรรไกรไม่สัมพันธ์กัน

5. ผู้ที่มีปัญหาในการหายใจ หรือมีอาการนอนกรนเรื้อรัง

• ขากรรไกรล่างร่นหรือแคบเกินไป อาจส่งผลต่อทางเดินหายใจ
• เป็นสาเหตุของการหายใจทางปาก และภาวะหยุดหายใจขณะนอนหลับ (Sleep Apnea)

6. ผู้ใหญ่ที่มีการเจริญเติบโตของกระดูกหยุดแล้ว

• ในวัยผู้ใหญ่ กระดูกขากรรไกรจะไม่สามารถจัดเรียงได้ง่ายเหมือนในวัยเด็ก
• จึงต้องใช้การผ่าตัดร่วมกับการจัดฟันเพื่อผลลัพธ์ที่แม่นยำและถาวร

ขั้นตอนการรักษา: การจัดฟัน + การผ่าตัดขากรรไกร

1. วางแผนการรักษาร่วมกัน

ทันตแพทย์จัดฟัน และศัลยแพทย์ช่องปากจะร่วมกันประเมินโครงหน้า ฟัน และขากรรไกร ด้วย:

• การตรวจสบฟัน
• เอกซเรย์ใบหน้าด้านข้าง (Cephalometric X-ray)
• การพิมพ์ฟัน
• CT Scan (ในบางกรณี)
  
  

2. จัดฟันก่อนผ่าตัด (Pre-surgical Orthodontics)

• คนไข้จะใส่เครื่องมือจัดฟันเพื่อเรียงฟันให้อยู่ในตำแหน่งเหมาะสม
• ใช้เวลาเฉลี่ย 12–18 เดือน ก่อนเข้าสู่ขั้นตอนการผ่าตัด
  
  

3. ผ่าตัดขากรรไกร (Surgery Phase)

• ศัลยแพทย์จะทำการผ่าตัดกระดูกขากรรไกร (บน, ล่าง หรือทั้งคู่)
• ใช้เทคนิคการผ่าตัดภายในช่องปาก ไม่ทิ้งรอยแผลภายนอก
  
  

4. จัดฟันหลังผ่าตัด (Post-surgical Orthodontics)

• จัดฟันต่ออีกประมาณ 6–12 เดือน เพื่อปรับรายละเอียดตำแหน่งฟัน
• ใส่รีเทนเนอร์หลังถอดเครื่องมือเพื่อคงผลลัพธ์

ข้อดีของการจัดฟันร่วมกับผ่าตัดขากรรไกร

• ปรับตำแหน่งขากรรไกรให้สมดุล
• แก้ไขปัญหาสบฟันผิดปกติขั้นรุนแรง
• เพิ่มความสวยงามของใบหน้าและโครงหน้า
• ปรับปรุงคุณภาพชีวิต เช่น การพูด การเคี้ยว และการนอน

หากคุณมีอาการตามที่กล่าวมา ควรเข้ารับการประเมินจาก ทันตแพทย์จัดฟันร่วมกับศัลยแพทย์ขากรรไกร เพื่อวางแผนการรักษาอย่างเหมาะสม ปลอดภัย และได้ผลลัพธ์ที่ดีที่สุด ทั้งในด้านสุขภาพและความสวยงามของใบหน้า